လက္ေတြ႔နည္းက် ေအာင္ျမင္ေပ်ာ္ရႊင္ ခ်မ္းေျမ ႔စြာ ေနထိုင္နည္း ပညာ (၂)

၂။ စိတ္အျမင္ ကုိယ္႔ရုပ္ပံုလႊာ(SELF-IMAGE)

   

ကၽြႏု္ပ္တို႔ ကိုယ္စီတြင္ ကိုယ္၏အရည္အေသြး၊ သေဘာထား စရိုက္၊ ရုပ္ရည္ အစရွိေသာ ကိုယ္၏ စိတ္အဂၤ ါ ႏွင္႔ စိတ္အဂၤ ါ ရပ္ တို႔ကို ထင္ရွားေပၚလြင္ေစေသာ စိတ္အျမင္ ကိုယ္႔ရုပ္ပံုလႊာ(self-image) တစ္ခုစီလည္း ရွိၾကေပသည္။ ထုိစိတ္အျမင္ ကိုယ္႔ရုပ္ပံုလႊာ သည္ ကၽြႏု္ပ္တို႔ ၏ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားႏွင္႔ ရုပ္အသြင္အျပင္ကို စိုးမိုး ခ်ယ္လွယ္လ်က္ ရွိေပသည္။

      

သင္႔တင္႔ ေလ်ာက္ပတ္ေအာင္ ေက်နပ္ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ ရွိေသာ ဘ၀တစ္ခု ရရွိေရး အတြက္ သင္႔ "ကိုယ္" သည္ သင္၏ စိတ္က ယံုၾကည္ ကိုးစားႏိုင္ေသာ "ကိုယ္" ျဖစ္ရေပမည္။

   

အဆိုပါ "စိတ္အျမင္ ကိုယ္႔ရုပ္ပံုလႊာ" သည္ သင္႔အဖို႔ ဂုဏ္ယူ၀င္႔ၾကြားဖြယ္ရာ တစ္ခုျဖစ္လွ်င္ သင္႔ကိုယ္ကို ယံုၾကည္မႈ အျပည္႔ အ၀ ရွိလာေပမည္။ သင္႔ကိုယ္ဟု ျဖစ္ရသည္ကိုပင္ စိတ္ လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ ရွိေပလိမ္႔မည္။ သင္႔ကိုသင္ လူအမ်ားအား ေဖာ္ထုတ္ျပသ ရသည္ကိုလည္း စိတ္လြတ္လပ္ ေပ်ာ္ရႊင္စြာရွိမည္။ ထိုအခါ အေကာင္းဆံုး အစြမ္းအစမ်ားထုတ္၍ သင္လုပ္ကိုင္ ျပသလာေပ လိမ္႔မည္။

      

သင္၏ ကိုယ္ပိုင္ စိတ္အျမင္ကိုယ္႔ရုပ္ပံုလႊာသည္ ရွက္ဖြယ္ တစ္ခု သင္႔အဖို႔  ျဖစ္ေနလွ်င္ ၄င္းကို ထုတ္ေဖာ္ျပသဖို႔ထက္ ကြယ္၀ွက္ထားဖို႔ သင္က ၾကိဳးစားလာလိမ္႔မည္။ ထိုအခါ သင္၏ ကြန္႔ျမဴးစဥ္းစားဥာဏ္သည္လည္း လမ္းပိတ္ သြားေပလိမ္႔မည္။ ရန္လိုစိတ္ ၀င္လာျပီး ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံဖို႔ ခက္သူ တစ္ေယာက္ ျဖစ္လာကာ စိတ္ေပ်ာ္ရႊင္မႈလည္း ရရွိႏိုင္မည္ မဟုတ္ေပ။

ထိုကဲ႔သို႔ မိမိစိတ္က မိမိကိုယ္ကို ထင္ျမင္ေနေသာ မိမိ၏ စိတ္အျမင္ ကိုယ္႔ရုပ္ပံုလႊာသည္ မ်ားစြာ ထူးဆန္းလွေပသည္။ ဥပမာ အားျဖင္႔ ျပရေသာ္ လူတစ္ေယာက္သည္ မိမိကိုယ္မိမိ ဂဏန္းသခ်ၤာ  မ်ား တြက္ခ်က္ရာ၌ ညံ႔သည္ဟု သူ၏ စိတ္၌ ထင္ ျမင္ေနသည္ဆိုပါစို႔။ ထိုသူသည္ ငယ္စဥ္ အတန္းေက်ာင္းထဲက စ၍ သခ်ၤာတြက္ရာ၌ ခက္ခဲမႈရွိခဲ႔ျပီး သခ်ၤာဘာသာ၌ အျမဲတမ္း က်ခဲ႔ေသာေၾကာင္႔ သူ၏ စိတ္ထဲ၌ "ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ငါတြက္ခ်က္ တာေတြနဲ႔ေတာ႔ မျဖစ္ပါဘူး၊ တြက္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး" ဟု စိတ္၌ စြဲျမဲလာေတာ႔သည္။ ထိုအခါ သူ႔ကိုယ္သူ "ငါ သခ်ၤာ ည႔ံတယ္"ဟု ထင္ေသာ စိတ္အျမင္ ကိုယ္႔ရုပ္ပံုလႊာ ျဖစ္ေပၚလာေတာ႔သည္။ ထိုေၾကာင္႔ သူသည္ အတြက္ အခ်က္ ပါေသာ ကိစၥမ်ား၌ ၾကိဳးစားၾကည္႔ျခင္း မရွိေတာ႔ေပ။ ထိုအခါ အတြက္အခ်က္ ပို၍ည႔ံလာေတာ႔သည္။ အကယ္၍ အတြက္ အခ်က္ တစ္ခု၌ သူ ေအာင္ျမင္စြာ တြက္ခ်က္ႏိုင္ခဲ႔သည္႔တိုင္ "ဟာ-ဒါ မေမွ်ာ္လင္႔ဘဲ ကံေကာင္းလို႔ ရတာပါ" ဟု သူ႔ကိုယ္သူ ထင္ျမင္မိေပသည္။ အကယ္၍ မတြက္ခ်က္ႏိုင္ပါကလည္း "အင္း-ငါသိသားပဲ၊ ငါ႔ကိုယ္က အတြက္အခ်က္ကို ည႔ံကိုညံ႔ပါတယ္" ဟု ေျပာေပလိမ္႔မည္။ သူ၏ ပတ္၀န္းက်င္ရွိ သူႏွင္႔ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံ ေနရေသာ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္း၊ သူငယ္ခ်င္း မိတ္ေဆြ၊ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ မ်ားအားလည္း သူသည္ သခ်ၤာ အတြက္အခ်က္ ညံ႔ေၾကာင္း မၾကာ ခဏ ေျပာျပတတ္သည္။ ထိုအခါ သူ၏ စိတ္အျမင္ ကိုယ္႔ရုပ္ပံုလႊာ မွာ သခ်ၤာညံ႔သူ တစ္ေယာက္ ျဖစ္သည္ဟု ပိုမိုစြဲျမဲစြာ ယံုၾကည္လာေတာ႔သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္မူ အတြက္အခ်က္ ဟူူသမွ် ေရွာင္ရွား လာကာ အမ်ားသူငါ သိမွာကိုပင္ ရွက္ရြံ ႔လာျပီး ကြယ္၀ွက္ဖို႔ ၾကိဳးစားလာေတာ႔သည္။ ထိုအခါ သူ၏ ကြန္႔ျမဴစဥ္းစား ဥာဏ္လည္း လမ္းပိတ္သြားေတာ႔သည္။ အတြက္အခ်က္ ေတာ္သူတို႔ အေပၚ၌လည္း ရန္လို မနာလိုစိတ္မ်ား ၀င္လာျပီး စိတ္ေပ်ာ္ရႊင္မႈလည္း ဆိတ္သုဥ္း လာေတာ႔ သည္။

      

ထို႔ေၾကာင္႔ Self-image ေခၚ စိတ္အျမင္ ကိုယ္႔ရုပ္ပံုလႊာသည္ မိမိဘ၀၌ ၾကီးပြားတိုးတက္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈရရွိရန္ မ်ားစြာ အေရးၾကီးလွေပသည္။ သို႔ဆိုလွ်င္ ေကာင္းမြန္ေသာ စိတ္အျမင္ ကိုယ္႔ရုပ္ပံုလႊာ ရရန္ မည္ကဲ႔သို႔ ျပဳလုပ္ရမည္နည္း။

      

ဦးစြာပထမ အေရးၾကီးဆံုး အခ်က္မွာ "မိမိကိုယ္မိမိ" ထင္ျမင္ေတြးေတာမႈ၊ ေျပာဆိုမႈတို႔ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲပစ္ရန္ ျဖစ္ေပသည္။ ဥပမာအားျဖင္႔ "ငါကေတာ႔ သခ်ၤာမွာ ညံ႔တာပဲ၊ ဒီအတြက္အခ်က္ ေတြပါတဲ႔ အလုပ္ကို လုပ္လို႔ျဖစ္မွာ မဟုတ္ပါဘူး" ဆိုသည္႔ စိတ္ အျမင္ ကိုယ္႔ရုပ္ပံုလႊာမွေန၍ "ငါ သခ်ၤာမွာေတာ႔ ညံ႔ခဲ႔ဘူးတယ္။ ဒါေပမယ္႔ ငါၾကိဳးစားရင္ ျဖစ္ႏိုင္တဲ႔ အစြမ္းအစ ငါ႔မွာရွိတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ဘယ္ေလာက္ အတြက္အခ်က္ ကိစၥေတြ ပါတဲ႔အလုပ္ ျဖစ္ပါေစ ငါ ၾကိဳးစားရင္ လုပ္ကို လုပ္ႏိုင္ရမယ္" စသည္႔ မိမိကုိယ္ မိမိ ေတြးေတာမႈ၊ ခံယူမႈ၊ ေျပာဆုိမႈ တို႔ကို အေကာင္းဖက္သို႔ ေရာက္ေအာင္ ၾကိဳးစားျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲရေပမည္။

      

အခ်ဳပ္ဆိုရေသာ္ မိမိ၌ ေကာင္းမြန္ေသာ စိတ္အျမင္ ကိုယ္႔ရုပ္ပံုလႊာ ရွိရန္မွာ မိမိ၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္၊ မိမိကိုယ္မိမိ ထင္ျမင္ခ်က္၊ ေတြးေတာ ခံယူခ်က္မ်ား အေပၚ၌သာ မူတည္ေနေပသည္။ ထိုသို႔ ဆိုလွ်င္ သင္သည္ ယခုအခ်ိန္မွစ၍ သင္၏ မေကာင္းေသာ စိတ္ အျမင္ ကိုယ္႔ရုပ္ပံုလႊာကို စတင္ ေျပာင္းလဲရန္သာ ရွိေပေတာ႔သည္။

      

ထိုသို႔ ေျပာင္းလဲရာတြင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို အစဥ္တစိုက္ သတိျဖင္႔ယွဥ္၍၊ အဆက္မျပတ္ ၾကိဳးစားျပဳျပင္ရန္ အထူးလိုအပ္လွေပသည္။

      

ေအာက္တြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ စိတ္အျမင္ ကိုယ္႔ရုပ္ပံုလႊာမ်ား သင္႔ထံတြင္ ရွိေနပါက သင္႔အေနျဖင္႔ ၾကိဳးစား ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲ၍ ေကာင္းမြန္ေသာ စိတ္အျမင္ ကိုယ္႔ရုပ္ပံုလႊာရရွိရန္ လိုအပ္ေနေၾကာင္း ျပသေနေပသည္။

မာနာလို၀န္တိုမႈ၊

ကိုယ္႔ကိုယ္ကို အေကာင္း မျမင္မႈ၊

မိမိ၌ အျပစ္မ်ား ရွိေနသည္ဟု ခံယူေနမႈ၊

သူတစ္ပါးအား ခ်ီးမြမ္း ဂုဏ္ျပဳရန္ ၀န္ေလးေနမႈ၊

မိမိအား ခ်ီးက်ဴးပါကလည္း ဟန္ေဆာင္ေျပာေနသည္ဟု ထင္ကာ စိတ္ထဲက လက္မခံမႈ၊

မိမိ လိုအပ္ခ်က္ကို ရရွိရန္လုပ္၍ မရႏိုင္ပါဘူးဟု ခံယူထားမႈ၊

မိမိ လိုအပ္ခ်က္ကို သူတစ္ပါးထံ၌ ေတာင္းခံရန္ ၀န္ေလးေနမႈ၊ ေအာက္က်သည္ဟု ထင္ေနမႈ၊

အမွန္တကယ္ မလိုအပ္လွေသာ ဇိမ္းခံပစၥည္းမ်ားကို အရမ္းလိုခ်င္ တပ္မက္ေနမႈ၊

သူတစ္ပါး အေပၚ၌ ခ်စ္ခင္ၾကင္နာျခင္း မထားႏိုင္မႈ၊

မိမိအား တစ္ျခားသူက ခ်စ္ခင္ ၾကင္နာမႈ ရွိေနျခင္းကိုလည္း လိုလိုလားလား  ႏွစ္ခ်ိဳက္စြာျဖင္႔ လက္မခံႏိုင္မႈ၊

သူတစ္ပါး အေပၚ၌ အျမဲတမ္း ေ၀ဖန္ျပီး အေကာင္း မျမင္တတ္မႈ၊

မိမိကိုယ္မိမိ တစ္ျခားသူမ်ားႏွင္႔ အျမဲႏႈိင္းယွဥ္ေနကာ အျခား သူမ်ား၏ ၾကီးပြား တိုးတက္ ေအာင္ျမင္ ေပ်ာ္ရႊင္ေနျခင္းကို မရႈစိမ္႔ႏိုင္မႈ စသည္တို႔ ျဖစ္ၾကေပသည္။

မေကာင္းသည္႔ ခံယူခ်က္ကို မေကာင္းမွန္း သိရွိလာသည္႔ တိုင္ေအာင္ ထိုမေကာင္းသည္႔ ခံယူခ်က္ကို ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲရန္မွာ အမွန္ပင္ ခက္ခဲလွေပသည္။ စတင္၍ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ ၾကိဳးစားသည္႔အခါ တြင္ ထပ္တလဲလဲ  သတိျဖင္႔ယွဥ္၍ စိတ္ထဲ၌ "ဒါမေကာင္းတဲ႔ ခံယူခ်က္ပဲ၊ ငါျပဳျပင္ရမယ္" ဟု အစဥ္အျမဲ မိမိကိုယ္မိမိ ေျပာဆို သတိေပး ေနရေပမည္။

   

ထို႔ျပင္ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ အၾကံေပးခ်က္အခ်ိဳ ႔ကို အသံုးျပဳ၍ မိမိ၏ စိတ္အျမင္ ကိုယ္႔ရုပ္ပံုလႊာ ပိုမိုေကာင္းမြန္လာရန္ အတြက္ ၾကိဳးစားျပဳျပင္ ႏိုင္ေပသည္။

မိမိအား ခ်ီးမြမ္းပါက ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ ခံယူပါ။ ထို႔ေနာက္ ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္းလည္း အျမဲျပန္ေျပာပါ။

မိမိကိုယ္၌ကလည္း အျခားသူမ်ား၏ ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ျပဳထိုက္သည္ မ်ားကို ေလ႔လာ ၾကည္႔ရႈ၍ ခ်ီးမြမ္းဂုဏ္ျပဳပါ။ အတုယူထိုက္ သည္ကို အတုယူပါ။

အျမဲတမ္း စကားကို တန္ဖိုး ရွိေအာင္ ေျပာပါ။ တန္ဖိုးရွိျပီး အက်ိဳးရွိသည္႔ စကားေကာင္း ေျပာစရာ မရွိလွ်င္ လံုး၀မေျပာဘဲ ပါးစပ္ပိတ္ထားပါ။

လုပ္သင္႔လုပ္ထိုက္၍ တန္ဖိုး ရွိေသာကိစၥတစ္ခု ျပီးေျမာက္ ေအာင္ျမင္တိုင္း မိမိကိုယ္မိမိ ထိုကဲ႔သို႔ ေအာင္ျမင္ေအာင္လုပ္ ႏိုင္မႈကို အသိအမွတ္ျပဳ မွတ္သားထားပါ။

မိမိ အျပဳအမူတစ္ခု မွားယြင္း ျပဳမိတိုင္း စိတ္ဓာတ္က် စိတ္ မေကာင္းျဖစ္ျပီး မိမိကိုယ္မိမိ မေကာင္းေသာ သူတစ္ေယာက္ အျဖစ္ မသတ္မွတ္ပါႏွင္႔။(ဥပမာအားျဖင္႔ သင္က လမ္းမွားျပီး အျခားသူ၏ ကားကို မေတာ္တဆ တုိက္မိရံုျဖင္႔ သင္႔ကိုယ္သင္ မေကာင္းေသာ လူတစ္ေယာက္ဟု မသတ္မွတ္သင္႔ပါ။)

မိမိ၏ က်န္းမာေရးကို ဂရုစိုက္ျပီး က်န္းမာေအာင္ ျပဳမႈေနထိုင္ပါ။ မိမိခႏၶာကိုယ္ က်န္းမာမွ စိတ္လည္း က်န္းမာ ေပ်ာ္ရႊင္ လာေပလိမ္႔မည္။

မည္သူ႔ကိုမွ် မဟုတ္မတရား မျပဳလုပ္ပါႏွင္႔။ သို႔မွသာ သင္႔အေပၚ၌လည္း မည္သူကမွ မဟုတ္မတရား လုပ္၀ံ႔မွာ မဟုတ္ေပ။

လူေကာင္း လူေတာ္မ်ားႏွင္႔သာ ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံပါ။ သူတို႔၏ ေကာင္းမြန္ေသာ အက်င္႔စရိုက္၊ ေျပာဆိုလုပ္ကိုင္ပံု တို႔ကို အျမဲတမ္း ေလ႔လာျပီး မွတ္သား အတုယူပါ။

အတိတ္က လုပ္ရပ္ အမွားမ်ားကို သင္ခန္းစာ ယူပါ။ ျပီးလွ်င္ ေခါင္းထဲမွ ေမ႔ေပ်ာက္ပစ္ပါ။

မည္သည္႔ အလုပ္ကိစၥမဆို ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ တက္တက္ၾကြၾကြ ျပဳလုပ္ပါ။ ယခင္႔ယခင္က မွားယြင္းျပီး မေကာင္း ျဖစ္ခဲ႔သည္ မ်ားကို သတိရေနျပီး ယခုျပဳလုပ္ရမည္႔ ကိစၥ၌ အေႏွာင္႔အယွက္ မျဖစ္ပါေစႏွင္႔။

အလုပ္ လုပ္ရာတြင္လည္း စိတ္ဓာတ္ ခိုင္ခိုင္မာမာျဖင္႔ ျပီးေျမာက္ သည္အထိ လုပ္တတ္သည္႔ ဓေလ႔ကို ေမြးယူပါ။

စာေကာင္း ေပေကာင္းမ်ားကို အျမဲဖတ္ရႈ ေလ႔လာပါ။

မိမိ ျဖစ္ခ်င္သည္႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ ပန္းတိုင္ကို စိတ္ထဲ၌ အျမဲ သတိတရ ရွိေနေအာင္ ေလ႔က်င္႔ပါ။ လက္ရွိ အေျခအေန၌ မည္မွ်ပင္ အခက္အခဲ အတားမဆီးမ်ား ရွိေနပါေစ၊ မိမိ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ ပန္းတိုင္ကို စိတ္ထဲ၌ သံမႈိစြဲသကဲ႔သို႔ ျမဲေနပါက တစ္ေန႔ ေအာင္ျမင္မႈ ရရွိေပလိမ္႔မည္။

ကမာၻေက်ာ္ စိတၱေဗဒ ပညာရွင္တစ္ဦး ျဖစ္သူ အိုက္ဗန္ပက္ဗေလာ႔ ေသခါနီးဆဲဆဲတြင္ တပည္႔ သားေျမးမ်ားက ေအာင္ျမင္ ေပ်ာ္ရႊင္ ၾကီးပြားေရး အတြက္ အၾကံဥာဏ္ တစ္ခု ေနာက္ဆံုး ေပးခဲ႔ပါရန္ ေတာင္းပန္ေသာအခါ "ျပင္းျပေသာဆႏၵႏွင္႔ တျဖည္းျဖည္း မွန္ွမွန္ ကန္ကန္ ခ်ဥ္းကပ္ ၾကိဳးစားပါ" ဟု အေျဖေပးခဲ႔ေလသည္။

ကၽြႏု္ပ္တို႔ တိုးတက္ ေအာင္ျမင္ ေပ်ာ္ရႊင္ႏိုင္ရန္ အတြက္ ရည္ရြယ္ခ်က္ ပန္းတိုင္သို႔ ေရာက္လိုေသာ ျပင္းျပသည္႔ စိတ္ဆႏၵ ထားရွိျပီး ဆံုးခန္းတိုင္ ေရာက္ေအာင္ စနစ္တက် လုပ္ကိုင္၍ တျဖည္းျဖည္း မွန္မွန္ကန္ကန္ ၾကိဳးစားခ်ဥ္းကပ္လိုေသာ ဆႏၵသာ ရွိပါက ကၽြႏု္ပ္တို႔ ကိုယ္တြင္းရွိ စြမ္းအားမ်ားက ကၽြႏု္ပ္တို႔၏ ၾကိဳးစားမႈႏွင္႔ အညီ ျဖည္႔ဆည္း ေပးပါလိမ္႔မည္။